३

आज रविवार. उशिरा उठायचे म्हटले तरी, अण्णा झोपून देतात होय? आजचा टाईम्स पुरवणी सकट असतो. शेजारच्या बोकीलांचा मागून आणला दिड तास वाचण्यातच गेला. नेहरुंच्या लेखांच पुस्तक तू वाचायला हवस अस सोमण्या बोलला होता. आज लायब्ररी बंद. उद्या परवा आणू.
सलूनमध्ये गेलो तर हिss गर्दी. परत येईतो दिड तास मोडला. दुपारी झोप काढीन म्हणतो तर, तिर्थरुपांनी नोकरी शोधण्याचा सल्ला दिला, तसाच उठलो..भास्करला घेउन त्याच्या मेहुण्याकडे.. तो खटपट करतो म्हणालाय पण कसचं काय? खटपट करायचीच असती तर भास्करसाठी नसती का केली?
उद्या बैजू बावरा बघून येउ अस भास्कर बोललाय.बघू!

~~~~~****~~~~~

आजचा दिवस सोनियाचाच म्हणायचा! मिस साठे बिना मंगळसूत्राच्या कॉलेजमध्ये अवतिर्ण झाल्या. सुळसुळीत रेशिम मध्ये असणार्‍या मिस बिनीवाले पेक्षा आपल्याला फ़िक्कट निळ्या वायल मधली मंदाकिनी साठे अधिक भावते. (सुंदर वाक्य! आपण लेखक म्हणून हातपाय मारण्यास हरकत नाही)
मैत्रिणींकडून बुडलेल्या अभ्यासाच्या वह्या घेत होती. आपण पहिल्या नंबरात वगैरे असतो तर आज माझी वही तिच्या हातात असती.. मित्रांनी माझ्याकडून चहा उकळला.
घरी येताना बाबूरावांच्या जुन्या पुस्तकाच्या दुकानात चक्कर टाकली. फ़ेब्रुवारी महिन्याच्या इंडिया मासिकाचा अंक मिळाला. चेपौक येथे इंग्लंडविरुध्द जिंकलेल्या पहिल्या टेस्ट मॅचचा इतिवृत्तांत आणि त्याला पुढे येणारा राजकिय रंग याबद्द्ल माहिती दिलेली होती. आता बघा लेको, भारत याही क्षेत्रात चमकणार.

~~~~~****~~~~~~

सुधीरची रोज शिकवणी घेण्याबद्दल अण्णा बजावत होते. मी कधी घेऊ? सकाळ दुपारचा वेळ कॉलेजमेध्येच मोडतो. संध्याकाळी भास्कर, सोमण बरोबर चर्चा फ़िरणे होते. मग मी अभ्यास कधी करायचा? आणि म्हणे यांना मी प्रथम श्रेणीतच उत्तीर्ण व्हायला हवे! वेळ मिळेल तस शिकवेन सांगितलनं, मोकळा झालो. पाठचा भाऊ पण माया म्हणोन नाही. तिर्‍हाईतासारखा वागतो.
सोमण नेहरुंच्या पुस्तकावर आज बराच भाव खात होता. तो निघून गेल्यावर भास्कर जवळ बोललो. त्यालाही तसेच वाटले.
कुठुनही ते पुस्तक मिळवेन आणि सोमण्याच्या तोंडावर मोठी मोठी वाक्ये टाकेन.. पण आज लायब्ररीत जाण्यास कंटाळा केला.
उद्या नक्की जाईन.

~~~~~****~~~~~~~

२

१४ जून गुरुवार. आज पहिल्याच तासाला आमची दांडी! आहे विषय म्हणोन काय रासायनीक सूत्रे तोंडपाठ असतात काय? हा प्रा.पिसे पिसाटच दिसतो. आज आमची सगळ्या वर्गासमोर फजिती! बघेन बघेन आणि पहिल्या वर्गात पहिल्या फटक्यात पास होऊन दाखविन. हि मिस साठे लग्न बिग्न करुन गेली की काय! आज तिसरा दिवस अजून दर्शन नाही. सोमण रोज चोपून कपडे करुन येतो हांsss बेट्या..सगळ फुकट गेलं म्हणायचं.

~~~~~****~~~~~

आज नानाकडे. पुस्तकासंबंधी आधि बोललो होतो त्याप्रमाणे त्याने स्टॅट आणि फ़िजिक्सचे पुस्तक आणि त्याच्या वह्या दिल्या.वेळेत परत करणेबाबत पुन्हा एकदा बोलून दाखवले.काय गरज होती? आम्ही काय ह्याची पुस्तके घेउन पळून जातो? जाउ द्या. दिवस वैर्‍याचे आहेत. समोरच्या कासटकर चाळीत आज काही गडबड दिसते! यंदाच्या पावसाळ्यात तरी चाळ दुरुस्त करा म्हणावं कासटकरांन! उद्याच भास्करची गाठ घेतो. नाही म्हटल तरी जवळचा दोस्त, काहीही अडचण असली तरी घरी ये म्हणायला हवं आज शेपूची भाजी. आधीच नावडती त्यात खारट!

~~~~~****~~~~~

कासटकर चाळीत दुरुस्तीचे काम सुरु. भास्करकडे चक्कर टाकली. तसा काही तो नीडफुल नाहिये अस म्हणाला. साला इंग्लिश बोलतो. कुठुन कुठुन शब्द तोंडावर फेकतो कोणास ठाउक. कांकी सामान उपशित होत्या. चाळीत रहायचं म्हणजे डोक्याला ताप. त्याबाबतीत आम्ही नशिबवानच म्हणायचे. छोट असल तरी मुंबईत स्वतःच घर म्हणजे चैनच की! आई, अण्णा मी सुध्या आणि बनी.. केसरीत दरवाढीची घोषणा. लेको, नविन काय सांगता तुम्ही?

~~~~****~~~~~

१

दि. ११/६/१९५२, उद्या १२ जून. कॉलेज उद्यापसून सुरु होईल पण त्याची कालपासून तयारी करतोय. चप्पल दुरुस्त करुन आणल, सायकलच हॅंडल वाकड झालेल ते दुरुस्त केल. दिड रुपयांचा भुर्द्ंड बसला. हे शेटकर कुठेही पोती ठेवतात आणि ती नेमकी माझ्याच सायकलवर पडावित? जाऊ दे, त्यानिमित्यान सगळी सायकल नजरेखालून गेली हे बर झाल.
एवढी अर्धा तास सायकल हाणीत जायच मध्येच कांही झाले तर पुन्हा पायपीट! शर्ट ठेवलाय गादीखाली उद्यापर्यंत इस्त्री होईल. पहिलाच दिवस, अण्णांच घड्याळ घालुन जाईन. तस मित्रांना माहिती आहे म्हणा ते माझ नाहिये ते, पण सरसकट सगळ्यांना कुठे ठाऊक आहे? चला, लवकर झोपायला हवं. एवढी रोजनिशी लिहून होईतो सुरु झाल शेजाऱ्य़ांच गाणं. ही लोकं एवढी का भांडतात?

~~~~ *** ~~~~

आज पहाटे पाचाच्या ठोक्याला उठलो. कोपर्‍यावरुन दूध आणून टाकल. तोवर आईने घमेलीभर पाणी तापवून ठेवलेल. पावसाळ्यात कढत पाणी म्हणजे स्वर्गसुख! बाकीची आवराआवरी होईतो बनी उठली. हिची कायम मधे मधे लुडबुड असते. कालचा शर्ट इस्त्री झाला होता. कडक कपडे केले. मी धोतऱ्य़ा म्हणून वावरणार नाही म्हणून आधिच घरी स्पष्ट सांगितल म्हणोन बरं झाल. आज अंमळ ज्यास्तच फ़ुलपात्र भरुन चहा घेतला. शशीची वाट पहात बसलो. वाटल नेमका आज उशिर करतो की काय, पण साताच्या ठोक्याला आला.
आज कॉलेजात विशेष गर्दी दिसत नव्हती. मिस साठेही कुठे दिसली नाही. नारायण, सोम्या, विज्या सगळे भेटले. ह्या सोमणला एवढी गुळगुळीत दाढी करुन यायची काही गरज आहे काय? देवआनंद नंतर हाच! शिकवणी फारशी झाली नाही पण दोन पर्य़ंत कॉलेजातच होतो मग गप्पा आणि घर. संध्याकाळी पेपर वाचत बसलो. आज वेळ कुठे मिळालाय? उद्या पुस्तके बघायल हवीत. नानाची मिळतात का पहातो.

~~~~***~~~~